ΕΝΟΤΗΤΑ 32

ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ ΕΔΩ

Η Ελλάδα στον Α' Παγκόσμιο πόλεμο - Ο Εθνικός διχασμός

Η θέση του Βενιζέλου

• Η Ελλάδα έπρεπε να συμμαχήσει με την Αντάντ,
• Προέβλεπε ότι η Αντάντ θα είναι η νικήτρια του πολέμου και έτσι :   θα διαφύλασσε τις κατακτήσεις των βαλκανικών πολέμων και θα ενσωμάτωνε και άλλα οθωμανικά εδάφη.

• τη θέση αυτή στήριζαν οι λαϊκές τάξεις και η μεγαλοαστική τάξη ( και μάλιστα της διασποράς).

Η θέση του Κωνσταντίνου

• Η Ελλάδα έπρεπε να μείνει ουδέτερη (συμβιβαστική θέση), επειδή δεv μπoρoύσε vα ενταχθεί με τις Κεντρικές Δυνάμεις ( λόγω ένταξης σε αυτές της Βουλγαρίας και της Οθωμανικής) .
• Η στάση του εξυπηρετούσε τη Γερμανία.
• Η θέση αυτή είχε απήχηση στα μικροαστικά στρώματα (φοβούνταν το εξωελλαδικό ελληνικό κεφάλαιο) και στους πολεμιστές των Βαλκανικών πολέμων που δεν επιθυμούσαν άλλον πόλεμο.

Η σύγκρουση Βενιζέλου - Κωνσταντίνου

• Η άρνηση του Κωvσταντίvoυ vα συvταχθεί πoλεμικά με την Αvτάvτ υπoχρέωσε τo Βεvιζέλo σε δύo παραιτήσεις (1915).
• Ορίζεται νέα κυβέρνηση πιστή στο βασιλιά.

Η εμπλοκή της Ελλάδας στον Α' Παγκόσμιο πόλεμο

• Τον Οκτώβριο του 1915, η Αντάντ αποβιβάζει στρατεύματα στη Θεσσαλονίκη.
• Η Σερβία, σύμμαχος της Αντάντ, ηττάται από τη Βουλγαρία, σύμμαχο των Γερμανών.
• Το Μάιο του 1916 γερμανοβουλγαρικά στρατεύματα εισβάλλουν στην ανατολική Μακεδονία. Ο ελληνικός στρατός αδρανεί ως «ουδέτερος».
• Το Δ' Σώμα Στρατού αιχμαλωτίζεται και μεταφέρεται στη Γερμανία.

Οι Επίστρατοι και το κίνημα της Εθνικής Άμυνας

• Η Αντάντ ζητάει αφοπλισμό των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων,
• Ο βασιλιάς υποχωρεί, αλλά οργανώνει τους απολυόμενους στρατιώτες σε φιλοβασιλικούς συνδέσμους, που φτάνουν τα 200.000 μέλη. Αυτοί είναι οι Επίστρατοι.
• Παράλληλα, οι βενιζελικοί δημιουργούν μια οργάνωση, την Εθνική Άμυνα και τον Αύγουστο  του 1916 πραγματοποιούν κίνημα στη Θεσσαλονίκη με στόχο να συνταχθεί η Ελλάδα με την Αντάντ,

Η Προσωρινή Κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης

Ο Βενιζέλος εγκαθιστά προσωριvή Kυβέρvηση και διατάσσει επιστράτευση.

Ο Εθνικός Διχασμός

Δημιουργούνται δύο κέντρα εξουσίας.

Η μισή Ελλάδα («κράτος της Θεσσαλονίκης») πολεμάει στο πλευρό της Αντάντ και η άλλη μισή («κράτος των Αθηνών»») απέχει από τον πόλεμο.

Πρόκειται για την πρώτη εμφύλια σύγκρουση στην Ελλάδα του 20ου αι., τον Εθνικό διχασμό.

Η δυναμική επέμβαση της Αντάντ και η έξωση του Κων/νου

• Η Αντάντ επιχειρεί να καταλάβει την Αθήνα, αλλά αποτυγχάνει,
• Το Νοέμβριο του 1916, οι βενιζελικοί διώκονται από το «κράτος των Αθηνών» (Νοεμβριανά),
• Η Αντάντ υποχρεώνει τον Κωνσταντίνο σε απομάκρυνση από το θρόνο. Αυτός εγκαταλείπει την Ελλάδα και αφήνει στη θέση του το γιο του, Αλέξανδρο.

Η ανάληψη της εξουσίας από το Βενιζέλο

• Ο Βεvιζέλoς σχηματίζει πλέον ενιαία κυβέρνηση στην Αθήvα και κηρύσσει τoν  πόλεμo στις Kεvτρικές δυνάμεις
• Επανέρχεται σε λειτουργία η Βουλή του 1915, που το βίο της διέκοψε βίαια ο Κωνσταντίνος (Βουλή των Λαζάρων).
• Φιλοβασιλικοί και σφοδροί πολέμιοι του Βενιζέλου (στρατιωτικοί, δημόσιοι υπάλληλοι) διώκονται και εξορίζονται.

ΕΝΟΤΗΤΑ 31

ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ ΕΔΩ

Τα αίτια,  η έκρηξη και τα μέτωπα του Α 'Παγκοσμίου πολέμου

Τα αίτια

• Ο ιμπεριαλισμός των βιομηχανικών κρατών σε βάρος των άλλων
• Ο εθνικισμός, δηλαδή ο αλαζονικός πατριωτισμός
• Ο μιλιταρισμός, δηλαδή η υπερτίμηση των στρατιωτικών αρετών

Τα αντίπαλα στρατόπεδα

• Η Αντάντ ή Εγκάρδια Συνεννόηση (Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία αποτελούν τον πυρήνα της συμμαχίας).
• Οι Κεντρικές Δυνάμεις ή Τριπλή Συμμαχία (Γερμανία, Αυστροουγγαρία και Ιταλία αρχικά).
• Διάφορες άλλες χώρες ενεπλάκησαν στον πόλεμο, τόσο από τα Βαλκάνια (η οθωμανική αυτοκρατορία και η Βουλγαρία με τις Κεντρικές Δυνάμεις, η Σερβία και η Ελλάδα με την Αντάντ) όσο και από αλλού,

Η αφορμή

Αφορμή για το ξέσπασμα του πολέμου (Ιούλιος 1914) έδωσε η δολοφονία του διαδόχου του αυστριακού θρόνου, Φραγκίσκου Φερδινάνδου, στο Σεράγεβο από ένα Σέρβο Εθνικιστή (Ιούνιος 1914).

Τα κύρια μέτωπα

• Το δυτικό, στα γαλλογερμανικά σύνορα
• Το ανατολικό, στην ανατολική Πρωσία
• Το βαλκανικό, στη Μακεδονία

Συμμαχίες και ανακατατάξεις 

• Οι στρατιωτικές εξελίξεις ήταν αμφίρροπες
• Το 19Ι5, η Βουλγαρία και η οθωμανική αυτοκρατορία συμμάχησαν με τις Κεντρικές Δυνάμεις.
• Αντίθετα, η Ιταλία άλλαξε στρατόπεδο, συμμαχώντας με τις χώρες της Αντάντ" που της υποσχέθηκαν τη Μ. Ασία
• Οι συγκρούσεις δεν μπορούσαν να αναδείξουν καθαρά το νικητή (πόλεμος χαρακωμάτων και χημικών αερίων)

Το 1917:

Στη Γαλλία

Αναπτύχθηκε έντονο αντιπολεμικό κίνημα που εκδηλώθηκε με ανταρσίες

Αυτές αντιμετωπίστηκαν με εκτελέσεις δεκάδων στρατιωτικών.

Στη Ρωσία

Η κρίση του πολέμου όξυνε την κοινωνική δυσαρέσκεια κατά του τσαρικού καθεστώτος.

Ως αποτέλεσμα, ενισχύθηκαν οι κομμουνιστές και αυτό διευκόλυνε την επικράτηση τους κατά την Οκτωβριανή επανάσταση του 1917.

Η σοσιαλιστική πλέον Ρωσία αποσύρθηκε από τον πόλεμο, συνάπτοντας ειρήνη με τη

Γερμανία (συνθήκη του Μπρεστ - Λιτόφσκ).

Οι ΗΠΑ

Τον Απρίλιο του 1917 οι ΗΠΑ συμμάχησαν με την Αντάντ, επηρεάζοντας καταλυτικά την τελική έκβαση.

Η Ελλάδα

Τον Ιούνιο του 1917 η Ελλάδα εισέρχεται επίσημα στον πόλεμο, στο πλευρό της Αντάντ

Τελικά, το 1918, οι Κεντρικές Δυνάμεις αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν

Οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και οι υλικές καταστροφές υπήρξαν τεράστιες

Η Ευρώπη εξαντλήθηκε. 8,000,000 νεκροί, 20,000,000 τραυματίες

ΕΝΟΤΗΤΑ 30

ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ ΕΔΩ

Η Ελλάδα και τα Βαλκάνια  αμέσως μετά τους Βαλκανικούς πολέμους

Οι βαλκανικοί πόλεμοι τελείωσαν με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου (28 Ιουλίου 1913).

Το περιεχόμενο της συνθήκης του Βουκουρεστίου:

·    Η Ελλάδα εξασφάλισε:

Ø το μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας,

Ø  τη νότια Ήπειρο,                                              Τα εδάφη αυτά ονομάστηκαν 

Ø  σημαντικά νησιά στο Β.  και Α. Αιγαίο,                       Νέες Χώρες

Ø  την Κρήτη.

·      Η Σερβία κέρδισε ένα σημαντικό τμήμα της Β. Μακεδονίας.

·         Η Βουλγαρία πήρε το μεγαλύτερο μέρος της Δ. Θράκης.

·         Η Οθωμανική αυτοκρατορία ανέκτησε την Α. Θράκη.

·         Τα Δωδεκάνησα παρέμειναν υπό ιταλικό έλεγχο.

·         Η Β. Ήπειρος, περιοχή με σημαντική παρουσία ελληνικών πληθυσμών, παραχωρήθηκε στην Αλβανία με το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας.

Ta αποτελέσματα των βαλκανικών πολέμων για την Ελλάδα:

·         Διπλασίασε σχεδόν τα εδάφη της και τον πληθυσμό της.

·         Δημιουργήθηκαν θετικές προοπτικές, καθώς προστέθηκαν πόλεις που ήταν ακμαία οικονομικά κέντρα (Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Καβάλα, Μυτιλήνη, Χίος, Ηράκλειο της Κρήτης).

·         Προέκυψε το πρόβλημα της αφομοίωσης των Νέων Χωρών με την ισχυρή παρουσία μουσουλμανικών και σλαβικών πληθυσμών.

·         Στον πολιτικό τομέα συνεχίστηκαν οι μεταρρυθμίσεις που είχαν ξεκινήσει πριν από το 1912 από τις κυβερνήσεις Βενιζέλου:

Ø  αναγνώριση εργατικών σωματείων,

Ø  ασφάλιση των εργαζομένων και καθιέρωση της οκτάωρης εργασίας,

Ø  ίδρυση αγροτικών συνεταιρισμών.                                             

·         Στην εξωτερική πολιτική παρέμεναν ανοιχτά σημαντικά εθνικά ζητήματα:

Ø  οι ελληνικές διεκδικήσεις στη Β. Ήπειρο,

Ø  η άρνηση του Σουλτάνου να δεχτεί την ελληνική κυριαρχία στα νησιά

                   του Β. και Α. Αιγαίου,

Ø  η ύπαρξη πυκνών ελληνικών πληθυσμών στη Θράκη και τη Μ. Ασία.