- Εκμεταλλεύτηκαν τον πλούτο των αποικιών
Δευτέρα 18 Δεκεμβρίου 2023
ΕΝΟΤΗΤΑ 15
Τετάρτη 13 Δεκεμβρίου 2023
ΤΟ ΓΚΑΖΙ (Για όσους έχουν την εργασία)
Από το ασθενολόγιο του εργοστασίου προκύπτει ότι οι εργαζόμενοι εμφανίζουν αναπνευστικά προβλήματα αλλά και την ασθένεια του καρκίνου, με τις πιο δύσκολες συνθήκες να επικρατούν στους φούρνους, όπου γίνεται ο καθαρισμός του φωταερίου από την πίσσα, την αμμωνία, τη ναφθαλίνη και το υδρόθειο, υλικά ανθυγιεινά για τον ανθρώπινο οργανισμό. Το ποινολόγιο αναφέρει επίσης ότι θα αφαιρούνται μεροκάματα από όποιον δεν ρίχνει την απαιτούμενη ποσότητα άνθρακα στο στόμιο του φούρνου.
«Το εργοστάσιο ανήκει στην κατηγορία της βαριάς βιομηχανίας, αλλά... είναι ακόμη 19ος αιώνα. Το συνδικαλιστικό κίνημα πήρε υπόσταση στον μεσοπόλεμο (1920-1930), οπότε και οι διεκδικήσεις για τα δικαιώματα των εργατών άρχισαν να γίνονται πιο έντονες. Κανένας δεν τους ανάγκαζε να δουλέψουν υπό αυτές τις συνθήκες, παρά μόνο η οικονομική ανάγκη» σημειώνει ο ιστορικός κ. Γιάννης Στογιαννίδης, ο οποίος ανέτρεξε σε ιστορικά αρχεία και συγκέντρωσε μαρτυρίες συνεργαζόμενος με την επιστημονική ομάδα που υποστήριξε τη δημιουργία του Βιομηχανικού Μουσείου Φωταερίου, το οποίο άνοιξε τις πύλες του την περασμένη Κυριακή στην Τεχνόπολη. Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να περιηγηθεί στις εγκαταστάσεις του εργοστασίου, να παρακολουθήσει τη γραμμή παραγωγής φωταερίου και να ανακαλύψει ένα ξεχασμένο πια κεφάλαιο της αθηναϊκής Ιστορίας.
«Το φωταέριο ως το 1890 χρησιμοποιείται κυρίως για τον φωτισμό των δρόμων και ίσως για τα εμπορικά καταστήματα και κάποιες βιτρίνες» λέει ο κ. Στογιαννίδης. «Τα σπίτια μέχρι τότε φωτίζονταν με κεριά ή λάμπες πετρελαίου και ο κόσμος ζεσταινόταν με ξυλόσομπες. Η ανατροπή που φέρνει το 1890 το φωταέριο είναι ότι μπαίνει στο σπίτι, δίνει βασικές χρήσεις, όπως είναι η θέρμανση, ο φωτισμός, η λειτουργία της κουζίνας και του θερμοσίφωνα».
Το εργοστάσιο φωταερίου ιδρύεται από τον Γάλλο Φραγκίσκο Θεόφιλο Φεράλδη και όταν το αναλαμβάνει, το 1887, ο ιταλός μεταλλειολόγος Τζιοβάνι Μπατίστα Σερπιέρι δεν αργεί να φθάσει στην ακμή του. Η χρήση του φωταερίου μπαίνει σε πολλά σπίτια. «Το 1880 το εργοστάσιο αριθμεί από 800 ως 1.000 εργάτες, αριθμός που διατηρείται ως τη δεκαετία του 1930».
Το εργοστάσιο είναι ανδροκρατούμενο. Σε αντίθεση με ίδιου τύπου εργοστάσια άλλων χωρών, εδώ γυναίκες εργάζονται μόνο στις διοικητικές υπηρεσίες, στη γραμματειακή υποστήριξη ή στον καθαρισμό. Οι εργαζόμενοι προέρχονται από χαμηλά κοινωνικά στρώματα, κυρίως από γειτονικές της Αθήνας περιοχές, αλλά και αρκετοί από τη νησιωτική και την ηπειρωτική Ελλάδα, ενώ δεν υπάρχουν μετανάστες.
«Τη μεγάλη πληθυσμιακή αλλαγή στο Γκαζοχώρι (η γύρω πυκνοκατοικημένη συνοικία όπου είχαν αρχίσει να εγκαθίστανται εργάτες από το 1860) φέρνει μόλις το 1970 και το 1980 η έλευση των Πομάκων» λέει ο κ. Στογιαννίδης. «Οι συνθήκες ζωής από το 1890 μέχρι το 1930 στο Γκαζοχώρι ήταν υποβαθμισμένες. Υπήρχε εγκληματικότητα και κρούσματα επιδημικών ασθενειών όπως φυματίωση και ελονοσία. Οι κάτοικοι διαμαρτύρονταν για τις συνθήκες διαβίωσης ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα. Το εργοστάσιο δημιουργούσε προβλήματα στην καθημερινότητά τους με πρώτο και καλύτερο το καυσαέριο που κάλυπτε τα σπίτια και τα ρούχα τους».
Παρ' όλα τα προβλήματα η κατάσταση των εργαζομένων βελτιώνεται. Από το 1950 το προσωπικό αρχίζει να μειώνεται, αυξάνονται όμως τα δικαιώματα και οι παροχές προς τους εργαζομένους, βελτιώνονται οι αμοιβές τους ενώ αυξάνεται δραστικά η εσωτερική οργάνωση του εργοστασίου, το οποίο αποκτά ένα πιο εταιρικό προφίλ. Το φωταέριο εξακολουθεί να χρησιμοποιείται, κυρίως από κάποιες αθηναϊκές μονοκατοικίες, από νοσοκομεία και από λίγες αλλά μεγάλες βιομηχανίες, όπως η ΕΒΓΑ, η ΟΣΡΑΜ κ.ά. Κοστίζει περίπου κατά 1/5 λιγότερο από τον ηλεκτρισμό, αλλά τελικά η εποχή θα το προσπεράσει: το 1984 το εργοστάσιο κλείνει οριστικά.
ΕΝΟΤΗΤΑ 13
- Κύρια αιτία της κοινωνικής αδικίας ήταν το γεγονός ότι ολιγάριθμοι αστοί ήταν ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής.
- Η εργατική τάξη έπρεπε να οργανωθεί σε κόμμα , να ανατρέψει τον καπιταλισμό και να θέσει υπό τον έλεγχό της τα μέσα παραγωγής και την εξουσία.
- Έτσι, θα δημιουργούνταν μια αταξική κοινωνία, όπου δε θα υπήρχε εκμετάλλευση.
Παρασκευή 8 Δεκεμβρίου 2023
ΕΝΟΤΗΤΑ 1 KAI ΕΝΟΤΗΤΑ 12
Οικονομικές μεταβολές
Πολιτική κατάσταση
Η εξάπλωση της βιομηχανικής επανάστασης
· Σιδηρόδρομος Σύμβολα της
Τρίτη 28 Νοεμβρίου 2023
ΕΝΟΤΗΤΑ 10 (ΚΑΙ ΗΧΟΓΡΑΦΗΜΕΝΗ)
Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη (δώστε προσοχή στα χρώματα)
ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ ΕΔΩ
Ελληνική επανάσταση και
ευρωπαϊκή διπλωματία (1821-1830)
Η
αρνητική διεθνής συγκυρία:
·
Στόχος
των ευρωπαϊκών δυνάμεων (Ιερή συμμαχία) ήταν η διαμόρφωση μιας ισορροπίας δυνάμεων, ενός status
quo (καθεστώτος), που θα απέτρεπε στο μέλλον επαναστάσεις και συγκρούσεις.
·
Η Ευρώπη
βίωνε την Παλινόρθωση της μοναρχίας.
·
Η
ελληνική επανάσταση ήταν μη επιθυμητή στην αρχή.
Οι διπλωματικές εξελίξεις
κατά τη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης (1821-1830):
· 1821-1822:
καταδίκη της ελληνικής επανάστασης από τον τσάρο και επικράτηση του δόγματος
της ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
·
1823: στροφή
στην ευρωπαϊκή διπλωματία από τον Άγγλο
υπουργό Εξωτερικών Τζόρτζ Κάνιγκ,
που αναγνώρισε τους Έλληνες ως εμπόλεμη δύναμη.
·
1824:
αντίδραση της Ρωσίας με την πρόταση του σχεδίου
των τριών τμημάτων, το οποίο απορρίφθηκε και από το σουλτάνο και από τους
Έλληνες.
·
1824-1825:
σύναψη από τους επαναστάτες δύο δανείων με αγγλικές
τράπεζες.
·
1825:
υπογραφή από τους Έλληνες της πράξης
προστασίας από τους Άγγλους.
·
1826:
απόφαση των Μεγάλων Δυνάμεων να λύσουν το
ελληνικό ζήτημα.
·
1827:
υπογραφή από Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία της
ιουλιανής(6 Ιουλίου) συνθήκης του Λονδίνου και ένοπλη επέμβασή τους στη
ναυμαχία του Ναβαρίνου, όπου οι στόλοι των τριών Δυνάμεων συνέτριψαν τον
τουρκοαιγυπτιακό στόλο.
·
1828-1829:
ήττα του σουλτάνου στο ρωσοτουρκικό πόλεμο.
·
1829:
απόδοχή από τον σουλτάνο των αποφάσεων των Δυνάμεων με τη συνθήκη της Αδριανούπολης.
·
1830: υπογραφή της συνθήκης του Λονδίνου,
με την οποία οι Δυνάμεις αποφάσισαν την ίδρυση ανεξάρτητου ελληνικού κράτους
και επέλεξαν ως ηγεμόνα του τον Λεοπόλδο του Σαξ-Κόμπουργκ, αλλά ο ίδιος δεν
αποδέχτηκε την εκλογή του.
Το κίνημα του φιλελληνισμού
Ορισμός:
Ο φιλελληνισμός ήταν ένα κίνημα συμπαράστασης στους Έλληνες και στρεφόταν
εναντίον τόσο της οθωμανικής απολυταρχίας, όσο και της Ιερής συμμαχίας.
Αιτίες
ανάπτυξης του φιλελληνισμού:
·
ο
φιλελευθερισμός και ο ριζοσπαστισμός της γαλλική επανάστασης,
·
ο
θαυμασμός των Ευρωπαίων για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό,
·
ο
αποτροπιασμός για τις βιαιότητες των Τούρκων,
·
η
συγκίνηση από τις ελληνικές επιτυχίες.
Η προσφορά του
φιλελληνισμού:
· οικονομική ενίσχυση,
· ηθική συμπαράσταση,
· προσωπική συμμετοχή φιλελλήνων στον Αγώνα.