ΕΝΟΤΗΤΑ 33

                                               Η Ρωσική επανάσταση

Η κρίση του τσαρικού καθεστώτος

      Τα κοινωνικά δεδομένα:

·         Το 85% του πληθυσμού της Ρωσίας ήταν αγρότες. Αίτημα για αναδασμό.

·         Οι εργάτες ζούσαν άθλια.

·         Συχνές εξεγέρσεις.

Η επανάσταση του 1905: μετά την ήττα στο Ρωσοϊαπωνικό πόλεμο

Σήμανε την εισαγωγή της συνταγματικής μοναρχίας στη Ρωσία.

Συνέπειες της  συμμετοχής  της Ρωσίας στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο:

·         Η επιστράτευση εκατομμυρίων Ρώσων παρέλυσε την οικονομία.

·         Οι συνθήκες ζωής για τις ασθενέστερες τάξεις έγιναν τραγικές.

·         Ο ρωσικός στρατός αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα.

Η αστική επανάσταση του Φεβρουαρίου 1917

·         Το Φεβρουάριο του 1917 ξέσπασε νέα επανάσταση.

·         Τη διακυβέρνηση του κράτους ανέλαβε προσωρινή κυβέρνηση μετριοπαθών φιλελεύθερων αστών, η οποία:

Ø      αναγνώρισε κάποια ατομικά δικαιώματα,

Ø      νομιμοποίησε τα σοβιέτ,

Ø      προετοίμασε συνέλευση για την κατάρτιση συντάγματος.

Ø      Αρνήθηκε έξοδο από πόλεμο και αναδασμό

·         Την εξουσία στην Πετρούπολη, στη Μόσχα και σε άλλες πόλεις ανέλαβαν τα σοβιέτ, συμβούλια εργατών και στρατιωτών.

·         Ο τσάρος παραιτήθηκε το Μάρτιο 1917.

Η σοσιαλιστική Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917

      Η εκδήλωση της επανάστασης:

·         Οι μπολσεβίκοι - Ρώσοι κομμουνιστές με ηγέτη τον Λένιν - ζητούσαν:

Ø      να καταργηθεί η φιλελεύθερη προσωρινή κυβέρνηση,

Ø      να περάσει η εξουσία στα σοβιέτ,

Ø      να μοιραστεί η γη στους αγρότες,

Ø      να αποσυρθεί η Ρωσία από τον πόλεμο.

·         Από το Μάιο του 1917 οι μπολσεβίκοι κυριάρχησαν στα σοβιέτ.

·         Τον Οκτώβριο του 1917 εκδήλωσαν την Οκτωβριανή Επανάσταση.

Τα μέτρα των μπολσεβίκων:

·         Έθεσαν υπό τον έλεγχό της όλες τις μεγάλες οικονομικές μονάδες.

·         Παραχώρησαν τη διοίκηση των εργοστασίων στα σοβιέτ των εργατών και των μεγάλων αγροκτημάτων στα σοβιέτ των αγροτών.

·         Αναγνώρισαν το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης στις εθνικές μειονότητες.

Η στάση των μπολσεβίκων απέναντι στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο:

·         Αποφάσισαν την αποχώρηση της Ρωσίας από τον πόλεμο, γιατί:

Ø      εκτιμούσαν ότι ο πόλεμος ήταν ιμπεριαλιστικός,

Ø      έπρεπε όλες οι δυνάμεις να διατεθούν για την ανασυγκρότησή της.

·         Αποχώρησαν με τη συνθήκη του Μπρεστ Λιτόφσκ (3 Μαρτίου 1918).

Ο εμφύλιος πόλεμος και η ξένη επέμβαση

Ανάμεσα στους υποστηρικτές της επανάστασης και τους οπαδούς του τσάρου, στους οποίους συμπαραστάθηκε η Αντάντ, ξέσπασε εμφύλιος που έληξε το 1921 με επικράτηση των μπολσεβίκων.

Η ίδρυση της Σοβιετικής Ένωσης

Το 1918 το κράτος πήρε τη μορφή ομοσπονδίας, που ονομάστηκε Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ) ή Σοβιετική Ένωση.

Η επίδραση της Οκτωβριανής επανάστασης στην Ευρώπη

·         Ενισχύθηκε η κοινωνική και πολιτική ένταση σε πολλές χώρες της Ευρώπης και κυρίως στις ηττημένες του πολέμου.

·         Το 1919 ιδρύθηκε στη Μόσχα η Γ΄ Διεθνής ή Κομμουνιστική Διεθνής ή Κομιντέρν, διεθνής οργάνωση στην οποία εντάχθηκαν όλα τα κομμουνιστικά κόμματα με σκοπό το συντονισμό της δράσης τους.

·         Στη Γερμανία οι εξεγέρσεις του 1918-1919 οδήγησαν στην κατάργηση της μοναρχίας, ενώ η επανάσταση των ριζοσπαστών σοσιαλιστών (Σπαρτακιστές) τον Οκτώβριο του 1918 απέτυχε.

·         Στην Ουγγαρία εκδηλώθηκε αποτυχημένη επανάσταση το 1919.

·         Στις νικήτριες χώρες (Βρετανία, Γαλλία, Ιταλία) εκδηλώθηκαν μεγάλες απεργίες και άρχισαν να δημιουργούνται τα πρώτα κομμουνιστικά κόμματα.

·         Στην Ελλάδα, το 1918, ιδρύθηκε το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας (ΣΕΚΕ) που μετονομάστηκε σε Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΚΕ).