ΕΝΟΤΗΤΑ 27 - 28

ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ ΕΔΩ

Το κίνημα στου Γουδή (1909}

Τα αίτια και οι συνθήκες που προκάλεσαν το κίνημα στο Γουδί

[ κανονικά : το κίνημα στου Γουδή]

Η χώρα, στα τέλη του 19ου αι., αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα λόγω :

v     της πτώχευσης του 1893,

v     της επιβολής του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου (1898),

v     των πολεμικών αποζημιώσεων στην Τουρκία μετά την ήττα του 1897,

v     της αποπληρωμής δανείου στις Δυνάμεις,

-Στις αρχές του 20ου αι. περιορίζονται οι εξαγωγές ων ελληνικών προϊόντων.

-Παράλληλα, μειώνονται τα εμβάσματα των Ελλήνων μεταναστών από Αμερική και Αίγυπτο.

-Επιβάλλεται δυσβάστακτη φορολογία στις λαϊκές τάξεις.

Στην Ελλάδα κυριαρχεί :

v     αίσθημα ντροπής εξαιτίας της ήττας στον πόλεμο του 1897,

v     δυσαρέσκεια για τη μη προώθηση των εθνικών διεκδικήσεων.

v     Επικρατεί πολιτική αστάθεια :

·        σχηματισμός αλλεπάλληλων κυβερνήσεων,

·        μεγάλες αδυναμίες κομμάτων.

Οι επεμβάσεις του βασιλιά στην πολιτική ζωή της χώρας και στις ένοπλες δυνάμεις

(διορισμός πριγκίπων σε ηγετικές θέσεις του στρατεύματος) και η σύγκρουση του πρίγκιπα Γεωργίου με το Βενιζέλο επιδεινώνουν την κατάσταση.

Στρατιωτικός Σύνδεσμος

Πρόκειται μία μια οργάνωση κατώτερων αξιωματικών.

Ιδρύθηκε το Μάιο του 1909. Αργότερα, τον Ιούλιο του 1909, εξέλεξε αρχηγό το

συνταγματάρχη Νικ. Ζορμπά.

Το κίνημα εκδηλώθηκε στο Γουδί στις 15 Αυγούστου 1909

Αφορμή υπήρξε η απόφαση της κυβέρνησης να συλλάβει την ηγεσία του Συνδέσμου.

Η νέα κυβέρνηση (Κ. Μαυρομιχάλη) έκανε δεκτά τα αιτήματα του Συνδέσμου, που

συνοψίζονταν στο σύνθημα « Ανόρθωσις»,

Αυτά ήταν :

v     η αναδιοργάνωση των ενόπλων δυνάμεων, με απομάκρυνση των πριγκίπων και βαθμολογική εξέλιξη των αξιωματικών.

v     η προώθηση μεταρρυθμίσεων στην οικονομία, τη δικαιοσύνη, την εκπαίδευση, τη διοίκηση του κράτους, την εκκλησία,

-Οι επαγγελματικές οργανώσεις - εκτός των ιατρών και των δικηγόρων - στηρίζουν το κίνημα με συλλαλητήριο στις 14 Σεπτεμβρίου 1909.

-Εκδηλώνεται η ανησυχία των ευρωπαϊκών Δυνάμεων,

-Αρχικά προωθεί την υλοποίηση του προγράμματος του μέσω της νέας κυβέρνησης

Μαυρομιχάλη.

-Μετά την αποτυχία της προσπάθειας, προχωρεί στην πρόσκληση του Ελ. Βενιζέλου, για να αναλάβει τα πολιτικά ηνία της χώρας.

ΕΝΟΤΗΤΑ  28  

Βενιζέλος : ιδρύει το κόμμα Φιλελευθέρων και κερδίζει τις εκλογές του 1910.

Προτεραιότητες Βενιζέλου :

v     συμβιβασμός με βασιλιά,

v     μέτρα υπέρ των ασθενέστερων,

v     ανασυγκρότηση της χώρας,

v     προετοιμασία στρατού για τις επερχόμενες εξελίξεις

Ψηφίζεται αναθεωρημένο σύνταγμα του 1911 :

v     Προστατεύει ατομικές ελευθερίες

v     Προβλέπει τις απαλλοτριώσεις γης για διανομή στους ακτήμονες

v     Μονιμότητα δημοσίων υπαλλήλων

v     Απαγόρευση σε στρατιωτικούς και δημ υπαλλήλους να εκλέγονται βουλευτές

v     Υποχρεωτική δωρεάν εκπαίδευση

Σημαντική η συμβολή της κοινοβουλευτικής ομάδας των Κοινωνιολόγων με επικεφαλής τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου

Αναδιοργάνωση στρατού / αρχιστράτηγος : ο διάδοχος Κωνσταντίνος

ΕΝΟΤΗΤΑ 23

ΕΝΟΤΗΤΑ  23

ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ ΕΔΩ

Η ελληνική οικονομία και κοινωνία κατά το 19ο αι

.

Η έκταση : Η Ελλάδα μεγάλωσε δύο φορές, με τα Επτάνησα (1864), με τη Θεσσαλία και Άρτα (1881).

Ο πληθυσμός: Το 1830, 750.000 κάτοικοι , διπλάσιοι ζούσαν εκτός συνόρων,

Οικονομία : Αγροτικός τομέας : 5.000.000 στρέμματα ήταν οι καλλιεργήσιμες εθνικές γαίες.

Το κράτος δεν τις μοίρασε, δεν τις πούλησε και μεγάλο μέρος καταπατήθηκε και

μετατράπηκε σε ιδιοκτησίες.

1871 : Ο Α. Κουμουνδούρος μοίρασε όσες είχαν απομείνει.

Στη Θεσσαλία προέκυψε το πρόβλημα των τσιφλικιών που ανήκουν σε Τούρκους γαιοκτήμονες και καλλιεργούνταν από Έλληνες κολίγους που έχασαν τα δικαιώματα τους όταν τα τσιφλίκια πουλήθηκαν σε Έλληνες κεφαλαιούχους.

Κύρια προϊόντα η σταφίδα, οι ελιές, τα καπνά, τα σιτηρά.

Η σταφίδα εξελίχθηκε σε μονοκαλλιέργεια και αυτό σήμαινε συσσώρευση πλούτου αλλά και κλονισμό των τοπικών κοινωνιών όταν δεν πουλιέται (σταφιδικές κρίσεις),

Εμπόριο : Εξάγονταν αγροτικά προϊόντα σταφίδες, λάδι, κ.α, και εισάγονταν σιτάρι, υφάσματα, ξυλεία, άνθρακας, μηχανήματα.

Ναυτιλία : Υπήρξε μοχλός οικονομικής ανάπτυξης. Η Πάτρα ήταν το λιμάνι εξαγωγής σταφίδας.

Η Σύρος εμπορικό κέντρο της Μεσογείου και αργότερα αναπτύσσεται ο Πειραιάς.

1841 : Ιδρύεται η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας (Ε.Τ.Ε.) με δικαίωμα να εκδίδει χαρτονομίσματα.

Βιομηχανία : Αναπτύχθηκε αργά επειδή υπήρχε : α) έλλειψη κεφαλαίων, πρώτων υλών και εργατικών χεριών, β) μικρή αγορά, γ) η εισαγωγή φτηνών βιομηχανικών προϊόντων.

Τα ελληνικά κεφάλαια του εξωτερικού επενδύονται ευκαιριακά με ευνοϊκούς όρους της πολιτικής του Χ. Τρικούπη. Η οικονομική ανάπτυξη ήταν η υψηλότερη των Βαλκανίων.

Κοινωνία :Οι αγρότες αποτελούσαν την πλειονότητα των κατοίκων, μικροϊδιοκτήτες καλλιεργούσαν με τις οικογένειες τους τα κτήματα, Οι κολίγοι ήταν ιδιαίτερη κατηγορία.

Τα αστικά στρώματα : Οι επιχειρηματίες στο εμπόριο, τη ναυτιλία, στις τραπεζικές εργασίες, στη βιομηχανία καθώς και οι δημόσιοι υπάλληλοι ενίσχυαν δυναμικά την οικονομία.

Εργάτες : Ζούσαν σε άθλιες συνθήκες, εμφανίζονται αργά λόγω της καθυστερημένης εκβιομηχάνισης.

Η μετανάστευση : Το 19ο αι, προς τις παροικίες του ελληνισμού ιδίως την Αίγυπτο και λόγω των σταφιδικών κρίσεων από την Πελ/νησο προς την Αμερική.

Οι αγώνες των κολίγων : 1910 Κιλελέρ ένοπλη σύγκρουση με το κράτος που οδήγησε στη διανομή τσιφλικιών,

Εργατικό κίνημα :1870 : Έχουμε τις πρώτες εργατικές απεργίες παράλληλα διαδίδονται οι σοσιαλιστικές ιδέες,

1891 : Γιορτάζεται πρώτη φορά η εργατική Πρωτομαγιά.

Γυναικείο ζήτημα : Η αστικοποίηση έφερε ως κύριο αίτημα την ανάγκη εκπαίδευσης των γυναικών.

ΕΝΟΤΗΤΑ 20

ΕΝ. 20

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΩΣΗ ΤΟΥ ΟΘΩΝΑ (1862) ΕΩΣ ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΟ ΓΟΥΔΙ(1909)

Η ηχογράφηση ΕΔΩ

Ο Γεώργιος Α βασιλιάς των Ελλήνων – Η ενσωμάτωση των Επτανήσων

Ø      Ο πρίγκιπας Γουλιέλμος - Γεώργιος Γκλύξμπουργκ ορίζεται από τις Δυνάμεις Βασιλιάς της Ελλάδας : Γεώργιος Α' (1863 -1913)

Ø      Η Αγγλία, πιεζόμενη, παραιτείται από την κατοχή των Επτανήσων που ενσωματώνονται στην Ελλάδα (1864)

Το σύνταγμα του 1864

Η Εθνοσυνέλευση (1862 - 1864) ψήφισε το νέο σύνταγμα (1864)

Το Σύνταγμα του 1864

v     Θέσπιζε τη βασιλευόμενη δημοκρατία,

v     Αναγνώριζε το λαό ως κυρίαρχο.

v     Όριζε το βασιλιά ανώτατο άρχοντα,

v     Αναγνώριζε νομοθετική εξουσία στο βασιλιά και τη Βουλή από κοινού,

v     Καθιέρωνε καθολικό δικαίωμα ψήφου στους άντρες άνω των 2Ί ετών.

v     Κήρυξε τη δικαστική εξουσία ανεξάρτητη-

v     Ανέθετε την εκτελεστική εξουσία στο βασιλιά με τη συνεργασία υπουργών που διόριζε ο ίδιος.

Εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις -  ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος

v     Δέσποζε πολιτικά (1864 - 1881).

v     Διένειμε εθνικές γαίες σε ακτήμονες (1871),

v     Επιδίωξε τη διεύρυνση των συνόρων,

v     παύτηκε από τον βασιλιά, όταν ενεπλάκη στην Κρητική επανάσταση (1866 - 1869)

Ο κοινοβουλευτισμός έπασχε επειδή :

v     οι πολίτες ζητούσαν διορισμούς στο δημόσιο,

v     Οι πολιτικοί στήριζαν όποιον αρχηγό ικανοποιούσε τους ψηφοφόρους τους (ρουσφέτια, πελατειακές σχέσεις, αναξιοκρατία),

v     Ο βασιλιάς επενέβαινε στην πολιτική.

ο Χαρίλαος  Τρικούπης

v     Αντιτάχθηκε στις αυθαιρεσίες του βασιλιά με το άρθρο του <<Τις πταίει>>, το 1874,

v     Διορίστηκε προσωρινός πρωθυπουργός (1875),

v     Εισήγαγε την αρχή της δεδηλωμένης : ο βασιλιάς έπρεπε να διορίζει πρωθυπουργό μόνο εκείνον που είχε την εμπιστοσύνη (την πλειοψηφία) της Βουλής (συνήθως, τον αρχηγό του πρώτου κόμματος)

ο δικομματισμός

v     Την δεκαετία 1885 - 1895 δέσποζαν δύο κόμματα, του Χ. Τρικούπη και του Θ. Δηλιγιάννη,

v     ο δικομματισμός ήρθε ως αποτέλεσμα της αρχής της δεδηλωμένης οπότε τα μικρά κόμματα είτε διαλύθηκαν είτε ενσωματώθηκαν στα μεγάλα.

Το πρόγραμμα του Χαρίλαου Τρικούπη

Στόχοι

v     Κράτος σύγχρονο και οικονομικά ανεπτυγμένο

v     Μεγάλα έργα υποδομής (σιδηρόδρομος, διώρυγα Κορίνθου κ.ά.)

v     Εξυγίανση δημόσιας διοίκησης (αξιοκρατικοί διορισμοί)

v     Ανασυγκρότηση ένοπλων δυνάμεων

v     Ειρηνική συμβίωση με την οθωμανική αυτοκρατορία

Μέσα πραγμάτωσης των στόχων

v     Βαρύτατη φορολογία

v     Δάνεια από το εξωτερικό

v     Προσέλκυση ομογενειακών κεφαλαίων για επενδύσεις

Οι θέσεις του Θεόδωρου Δηλιγιάννη

v     Ελαφριά φορολογία

v     Εύνοια προς τα μεσαία και κατώτερα στρώματα

v     Εύνοια προς τους οπαδούς του (ρουσφέτια, διορισμοί στο δημόσιο, κατάργηση νόμου Τρικούπη)

Η πορεία προς την οικονομική και εθνική κρίση

v     ο Χ. Τρικούπης κηρύσσει την Ελλάδα υπό πτώχευση (1893) και δεν εκλέγεται ούτε βουλευτής (1895).

v     ο νέος πρωθυπουργός, Θ. Δηλιγιάννης, εμπλέκεται στο Κρητικό ζήτημα (1897).

Ο πόλεμος του 1897 και οι πολιτικές εξελίξεις έως το 1908

v     Η εμπλοκή της Ελλάδας στο Κρητικό προκάλεσε τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897.

v     Η Ελλάδα υφίσταται ταπεινωτική ήττα και αποδέχεται την πληρωμή της πολεμικής αποζημίωσης.

v     Για την πληρωμή της αποζημίωσης εγκαθίστανται στην Ελλάδα ο Διεθνής

Οικονομικός -Ελεγχος (ΔΟΕ), επιτροπή που διαχειρίζεται τα δημόσια έσοδα.

v     Η ήττα του 1897, η οικονομική δυσπραγία και οι αυθαιρεσίες του βασιλιά διογκώνουν τη λαϊκή δυσαρέσκεια που καταλήγει σε στρατιωτικό κίνημα (Γουδί,1909).