ΕΝΟΤΗΤΑ 39

Εξελίξεις σε Ελλάδα και Τουρκία μετά το Μικρασιατικό πόλεμο

Η ηχογράφηση ΕΔΩ

Ελλάδα : το κίνημα του 1922

Εκδηλώνεται κίνημα του στρατού και του στόλου στη Χίο και τη Λέσβο,

με πρωταγωνιστές τους συνταγματάρχες Νικόλαο Πλαστήρα και Στυλιανό Γονατά.

Αιτήματα : παραίτηση βασιλιά , διάλυση βουλής, σχηματισμός νέας κυβέρνησης αποδεκτής από την Αντάντ, ενίσχυση του θρακικού μετώπου.

Έγινε απόβαση  12.000 στρατιωτών και αξιωματικών στο Λαύριο και πορεία προς Αθήνα.

Ο Κων/νος παραιτήθηκε και στο θρόνο του ανέβηκε ο Γεώργιος Β' ,

Έγινε εγκατάσταση επαναστατικής κυβέρνησης,

Η ελληνική κυβέρνηση αναγκάστηκε να υπογράψει την ανακωχή των Μουδανιών (Οκτώβριος του 1922).

Όροι της ανακωχής :

- Η ανατολική Θράκη ενσωματώθηκε στην Τουρκία.

- Ο ελληνικός στρατός αποχώρησε.

Κύμα προσφύγων μετακινήθηκε προς την Ελλάδα.

Το Νοέμβριο του 1922, καταδικάζονται σε θάνατο (δίκη των εξ) και εκτελούνται οι έξι ως υπεύθυνοι της Μικρασιατικής τραγωδίας,

Η συνθήκη της Λοζάνης (1923)

Εκπρόσωπος Ελλάδας : Ελευθέριος Βενιζέλος.

Όροι της συνθήκης

Η Τουρκία γίνεται κυρίαρχη της ανατολικής Θράκης και της Μικράς Ασίας (με την Ίμβρο και την Τένεδο). Οριστικά σύνορα μεταξύ Ελλάδας - Τουρκίας.

Εφαρμόζεται υποχρεωτική ανταλλαγή των ορθόδοξων χριστιανών της Τουρκίας με τους μουσουλμάνους της Ελλάδας. Εξαιρέθηκαν οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης (και το Πατριαρχείο), της Ίμβρου και της Τενέδου καθώς και οι μουσουλμάνοι της δυτικής Θράκης.

Κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις  στην Ελλάδα

• Η κατάσταση στην Ελλάδα είναι τραγική στην οικονομία, στο προσφυγικό, πτώση μισθών,
• Το έργο της επαναστατικής κυβέρνησης :

Ø      απαλλοτρίωση και διανομή γαιών σε πρόσφυγες και ακτήμονες γηγενείς,

Ø      υιοθέτηση του γρηγοριανού ημερολογίου (νέο ημερολόγιο),

• Τον Οκτώβριο του 1923, η εξουσία παραδίδεται σε πολιτικούς.
• Στις εκλογές του Δεκεμβρίου τα φιλοβασιλικά κόμματα απέχουν, στη Βουλή εκπροσωπούνται το κόμμα των Φιλελευθέρων και η Δημοκρατική Ένωση (Αλ. Παπαναστασίου)
• Ο Γεώργιος Β' φεύγει στο εξωτερικό, Αντιβασιλέας ορίζεται οΠ. Κουντουριώτης.

Κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις στην Τουρκία

• Ο Μουσταφά Κεμάλ ανατρέπει το σουλτανικό καθεστώς και γίνεται πρόεδρος της Τουρκικής δημοκρατίας.
• Το κράτος της Τουρκίας αποκτά κοσμικό - λαϊκό χαρακτήρα.
• Ο Κεμάλ εκσυγχρονίζει το κράτος με μεταρρυθμίσεις ριζοσπαστικές :

- αντικατάσταση του οθωμανικού αλφαβήτου με το λατινικό,

- κατάργηση πολυγαμίας,

- δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες,

- απαγόρευση φεσιού και φερετζέ,

- χρήση οικογενειακών επιθέτων,

- οργάνωση συστήματος υγείας και εκπαίδευσης.

ΕΝΟΤΗΤΑ 38

ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ ΕΔΩ

Ο Μικρασιατικός πόλεμος (1919 - 1922 )

Η ελληνική διοίκηση της Μικράς Ασίας

• Ο Βενιζέλος αποστέλλει ύπατο αρμοστή στη Μικρά Ασία τον έμπειρο στη διοίκηση, νομομαθή Αριστείδη Στεργιάδη. Εντολή προς αυτόν : ισοτιμία απέναντι σε όλους τους κατοίκους
• Η διοίκηση Στεργιάδη επιτέλεσε έργο στην εκπαίδευση, στην υγεία, στην οικονομία και στο προσφυγικό.

Οι επιχειρήσεις του ελληνικού στρατού έως το καλοκαίρι του 1920

• Ο ελληνικός στρατός, με άδεια των συμμάχων, αποβιβάστηκε στη Σμύρνη τον Μάιο του 1919 και επεκτάθηκε σε βάθος 100 - 150 χλμ. Κατέλαβε και την Αν. Θράκη.
• Οι κεμαλικοί απορρίπτουν τη συνθήκη.

Μετά τη συνθήκη των Σεβρών

• Ο Βενιζέλος δέχεται δολοφονική επίθεση στο Παρίσι από φιλοβασιλικούς (1920).
• Εκδικούμενοι οι βενιζελικοί δολοφονούν τον Ίωνα Δραγούμη.
• Επιστρέφοντας ο Βενιζέλος ελαφρά τραυματισμένος στην Ελλάδα, προκηρύσσει εκλογές.
• Οι εκλογές διενεργούνται το Νοέμβριο του 1920.
• Κύριοι εκλογικοί αντίπαλοι : το κόμμα των Φιλελευθέρων και η αντιβενιζελική συμμαχία με ηγέτη το Δημήτριο Γούναρη, η οποία επικράτησε στις εκλογές με σύνθημα τον τερματισμό του πολέμου.
• Ο Βενιζέλος αποχωρεί στη Γαλλία,
• Λόγοι της αποτυχίας του Βενιζέλου :

Ø      Κόπωση από τους συνεχείς πολέμους (Βαλκανικοί, Α' Παγκόσμιος, Μικρασιατικός)

Ø      Υποσχέσεις των αντιβενιζελικών για τερματισμό του πολέμου

• Ο Αλέξανδρος, που εκτελεί χρέη βασιλιά, πεθαίνει αιφνίδια.
• Διενεργείται δημοψήφισμα σχετικά με την επάνοδο ή όχι του πρώην βασιλιά Κωνσταντίνου.
• Ως αποτέλεσμα  - προϊόν και νοθείας - το Δεκέμβριο του 1920 ο Κωνσταντίνος επιστρέφει στην Ελλάδα,
• Η επιστροφή του βασιλιά, ανεπιθύμητου στις Δυνάμεις, συντελεί (προσχηματικά) στην αναθεώρηση της στάσης τους απέναντι στην Ελλάδα.
• Αντίθετα, ο Κεμάλ ενισχύει τη θέση του με την υπογραφή συμφωνιών με τη Σοβιετική Ένωση, τη Γαλλία και την Ιταλία, το Μάρτιο του 1921 .
• Γάλλοι και Ιταλοί αποχωρούν από τη Μικρά Ασία έναντι ανταλλαγμάτων.
• Την Ελλάδα στηρίζει μόνο η αγγλική διπλωματία.
• Η νέα κυβέρνηση συνεχίζει τον πόλεμο, ο στρατός φτάνει έως έξω από την Άγκυρα (καλοκαίρι 1921).
• Στη γραμμή Αφιόν Καραχισάρ - Κιουτάχειας - Εσκί Σεχίρ παραμένει καθηλωμένος για ένα χρόνο.
• Στο εσωτερικό της Ελλάδας τα οικονομικά προβλήματα οξύνονται.
• Το Μάρτιο του 1922, ο Παπαναστασίου και οι συνεργάτες του δημοσιεύουν το ««Δημοκρατικό Μανιφέστο», στο οποίο καταλογίζουν βαρύτατες ευθύνες στο βασιλιά,
• Στις 13 Αυγούστου 1922 αρχίζει η τουρκική αντεπίθεση. Η ελληνική άμυνα καταρρέει και ο στρατός υποχωρεί, παρασύροντας και πλήθη προσφύγων.
• Στις 27 Αυγούστου 1922, οι κεμαλικοί μπαίνουν στη Σμύρνη, την πυρπολούν, Έλληνες και Αρμένιοι σφάζονται, όσοι σώθηκαν έγιναν πρόσφυγες.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ 35, 36

 ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ ΕΔΩ

Οι διεκδικήσεις της Αντάντ και της Ελλάδας στην Οθωμανική αυτοκρατορία

 

• Τον Οκτώβριο του 1918, ο σουλτάνος συνθηκολογεί
• Η οθωμανική αυτοκρατορία τίθεται υπό την κατοχή της Αντάντ,
• Ελληνικός στόλος συμμετέχει στην κατάληψη της Κωνσταντινούπολης.
• Το Δεκέμβριο του 1918, ο Βενιζέλος υποβάλει υπόμνημα στο συνέδριο του Παρισιού με τις ελληνικές διεκδικήσεις,

 

Οι ελληνικές διεκδικήσεις περιλάμβαναν :

• την ανατολική Θράκη έως τα πρόθυρα της Κωνσταντινούπολης,
• την περιοχή της Σμύρνης,
• τα νησιά Ιμβρος και Τένεδος.

 

v  Ο Βενιζέλος στέλνει ελληνικό στρατό στην Ουκρανία κατά των μπολσεβίκων,

v  Η Αγγλία υποστηρίζει τα ελληνικά αιτήματα εις βάρος των Ιταλών.

v  Το συμβούλιο του Παρισιού, τον Απρίλιο του 1919, δίνει εντολή στην Ελλάδα να αποβιβάσει στρατό στη Μικρά Ασία.

v  Στις 2 Μαϊου 1919, ελληνικός στρατός αποβιβάζεται στη Σμύρνη,

v  Οι Έλληνες της περιοχής ενθουσιάζονται. οι Τούρκοι αντέδρασαν αρνητικά.

v  Οι Ιταλοί δυσαρεστήθηκαν, βοηθούν τους Τούρκους εναντίον των Ελλήνων.

 

Ο ελληνισμός  της δυτικής Μικράς Ασίας και του Πόντου

 

Ο ελληνισμός της δυτικής Μικράς Ασίας

 

ü  Έλληνες διάφορων περιοχών μεταναστεύουν στη Μικρά Ασία, στα μέσα του 19ου αιώνα.

ü  Στην πόλη της Σμύρνης οι Έλληνες αποτελούσαν την πλειονότητα (40Ο.0Ο0 περίπου),

ü  Κυριότερη ενασχόληση των Ελλήνων ήταν το εμπόριο.

ü  Η Σμύρνη ήταν κέντρο :

• Οικονομικό ( εμπορικοί οίκοι, τράπεζες, ναυτιλιακές επιχειρήσεις ),
• εκπαιδευτικό ( Ευαγγελική Σχολή, Ομήρειο, Κεντρικό Παρθεναγωγείο ),
• πολιτιστικό ( τυπογραφεία )

 

Ο ελληνισμός του Πόντου

 

• Ο ελληνισμός του Πόντου ήταν οργανωμένος σε ελληνορθόδοξες κοινότητες.
• Μεγάλα εμπορικά κέντρα ήταν η Τραπεζούντα, η Κερασούντα και η Σαμψούντα.
• Ονομαστό εκπαιδευτήριο υπήρξε το Φροντιστήριον της Τραπεζούντας.

 

Οι διωγμοί του μικρασιατικού ελληνισμού

 

• Η επανάσταση των Νεοτούρκων (1908), φέρει την επιδείνωση της κατάστασης του μικρασιατικού ελληνισμού.
• Τα γερμανικά συμφέροντα εκτόπισαν Έλληνες, Αρμένιους, Εβραίους.
• Κατά τους Βαλκανικούς πολέμους και τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο, περίπου 150.000 Έλληνες εκτοπίζονται στην Ανατολία.
• Στα τάγματα εργασίας οδηγούνταν άντρες άνω των 45 ετών.
• Εξοντώθηκαν τότε συνολικά 250.000 Έλληνες.
• Στο τέλος του Α παγκόσμιου πολέμου εκδηλώθηκε αυτονομιστική κίνηση των Ελλήνων στον Πόντο και ιδρύθηκε ομόσπονδο ποντοαρμενικό κράτος με τη Συνθήκη των Σεβρών.

 

ΕΝΟΤΗΤΑ 3 ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

 «Με αφορμή τα συχνά φαινόμενα ρατσισμού που έρχονται στη δημοσιότητα και τις σχετικές για το θέμα συζητήσεις να γράψετε ένα κείμενο στο οποίο να αναφέρετε τα αίτια και τους τρόπους αντιμετώπισης του φαινομένου».

 

 

Πρόλογος → Μολονότι η ισότητα όλων των ανθρώπων ανεξαρτήτως χρώματος, θρησκείας, φυλής, φύλου και πολιτικών πεποιθήσεων είναι κατοχυρωμένη συνταγματικά, τα φαινόμενα ρατσισμού αυξάνονται με ανησυχητικούς ρυθμούς

 

Κύριο μέρος

 

1η παράγραφος → Αίτια ρατσισμού

 

·         Πλήθος μεταναστών → Αρνητικά συναισθήματα στους γηγενείς κατοίκους, που τους βλέπουν ως κατώτερους και ως απειλή για τη σωματική ακεραιότητα, την περιουσία και τη δουλειά τους.

·         Ξενοφοβία και προκατάληψη ότι οι μετανάστες απειλούν τη σύσταση του έθνους.

·         Λανθασμένα πρότυπα και στερεότυπα, που περνούν στα παιδιά από το σχολείο, τα ΜΜΕ και την οικογένεια και που τα οδηγούν σε λάθος συμπεριφορές, π.χ. ανωτερότητα των λευκών έναντι των μαύρων, των ανδρών έναντι των γυναικών, των «κανονικών» ανθρώπων έναντι των ατόμων με ειδικές ανάγκες, των ντόπιων έναντι των μεταναστών.

·         Ύπαρξη ακραίων ομάδων – συνήθως εθνικιστικών πεποιθήσεων. Για να αναδείξουν την αξία τους και να προσελκύσουν οπαδούς, υπερτονίζουν την ανωτερότητά τους σε βάρος των υπόλοιπων εθνικοτήτων.

 

2η παράγραφος → Τρόποι αντιμετώπισης του ρατσισμού

 

·         Σωστή εκπαίδευση των νέων. Πυρήνας της τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και ιδεώδη, ώστε οι μαθητές να απαλλαγούν από τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα, που οδηγούν σε ρατσιστικές συμπεριφορές.

·         Υποχρέωση της πολιτείας, των ΜΜΕ και των πνευματικών ανθρώπων να καταγγέλλουν τα φαινόμενα ρατσισμού και να ενημερώνουν τους πολίτες για το ρατσισμό – τις αιτίες, τις αρνητικές συνέπειες και τις μορφές του - ώστε να υιοθετήσουν αντι-ρατσιστικές συμπεριφορές.

·         Αυστηρές κυρώσεις σε όσους παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα → Λειτουργούν αποτρεπτικά σε όσους σκοπεύουν να υιοθετήσουν ρατσιστικές συμπεριφορές.

·         Εφαρμογή γνήσιας δημοκρατίας  → Εξάλειψη της φτώχειας και των ανισοτήτων.

·         Τα λάθη του παρελθόντος, όπως το ολοκαύτωμα των Εβραίων από τον Χίτλερ, να διδάξουν την ανθρωπότητα για τις καταστροφικές συνέπειες του ρατσισμού 

Επίλογος → Ο ρατσισμός είναι από τα μεγαλύτερα προβλήματα των σύγχρονων κοινωνιών. Αφορά όλους μας και μόνο ενωμένοι μπορούμε να τον αντιμετωπίσουμε και να τον εξαλείψουμε

 

ΕΝΟΤΗΤΑ 4 ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

«Είστε πολίτες μιας Ευρώπης που σταδιακά ενοποιείται. Τι περισσότερο ελπίζετε και τι κυρίως φοβάστε από την προοπτική αυτή ; Γράψτε ένα κείμενο, το οποίο στη συνέχεια θα διαβάσετε στην τάξη σας προκειμένου να αποτελέσει αφορμή για προβληματισμό και συζήτηση».

 

Πρόλογος  -  Τα τελευταία χρόνια η ύπαρξη της Ε.Ε. τίθεται υπό αμφισβήτηση. Οι κάτοικοι των κρατών – μελών της είδαν τα όνειρά τους να διαψεύδονται και τους φόβους τους να πραγματοποιούνται. 

 

Κύριο μέρος

1η παράγραφος  → Οι ελπίδες μου

 

·         Προστασία, προβολή και προώθηση του πολιτισμού και των παραδόσεων κάθε χώρας. Σεβασμός των ιδιαιτεροτήτων κάθε λαού.

·         Προάσπιση της δημοκρατίας, προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του περιβάλλοντος.Η Ευρώπη, άλλωστε, είναι η ήπειρος της Δημοκρατίας, του Διαφωτισμού και της  Γαλλικής Επανάστασης.

·         Από κοινού μέτρα  για την εξάλειψη της τρομοκρατίας, της εγκληματικότητας, της ανέχειας και τουρατσισμού.

·         Ευρωπαϊκή παιδεία (πιο σφαιρική). Δημιουργία πολιτών με ευρωπαϊκή συνείδηση.

·         Οικονομική ανάπτυξη. Ενίσχυση του εμπορίου. Προώθηση των ελληνικών προιόντων σε όλη την Ευρώπη.

·         Καταπολέμηση της ανεργίας. Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας ιδιαίτερα στις χώρες που αντιμετωπίζουν κρίση. 

 

2η παράγραφος  → Οι φόβοι μου

 

·         Η Ενωμένη Ευρώπη να καταλήξει μία τυπική ένωση χωρίς ουσιαστικούς λόγους ύπαρξης, που δε θα προσφέρει τίποτα στους πολίτες της. 

·         Να μετατραπεί σε ένα οικονομικό οργανισμό, που θα εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ισχυρών και θα αγνοεί τις πραγματικές ανάγκες των ανθρώπων. Οι λίγοι θα καθορίζουν την τύχη των λαών ελέγχοντας την οικονομία τους.

·         Απώλεια της εθνικής ταυτότητας. Παγκοσμιοποίηση και ομοιομορφία σε όλους τους τομείς . Μη προβολή των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και της παράδοσης κάθε χώρας.

·         Αδυναμία να ανταπεξέλθει στο ρόλο και στο όραμά της. Ανισότητες, ανεργία, οικονομική κρίση, πολιτική αποσταθεροποίηση, μετανάστευση.

·         Ευρώπη 2 ταχυτήτων – ισχυρή και πλούσια βορειοδυτική Ευρώπη, που θα έχει την εξουσία και θα αναπτύσσεται, και ανίσχυρη, φτωχή και αποδυναμωμένη νοτιοανατολική Ευρώπη, που θα υποτάσσεται σ’ αυτή.

 

Επίλογος  → Η Ενωμένη Ευρώπη αποτελεί αναγκαιότητα. Είναι επείγουσα η αναθεώρηση των στόχων και των δομών της, ώστε να γίνει λειτουργική και αποτελεσματική ως θεσμός και όλοι οι κάτοικοί της να τη θεωρούν δεύτερη πατρίδα τους!

ΕΝΟΤΗΤΑ 34

ΕΝΟΤΗΤΑ  34

ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ ΕΔΩ

Η λήξη του Α' Παγκόσμιου πολέμου και οι μεταπολεμικές ρυθμίσεις

Το συνέδριο του Παρισιού

Στο συνέδριο της Ειρήνης, στο Παρίσι (1919 - 1920), με το οποίο έκλεισε η

αυλαία του Α' Παγκόσμιου πολέμου, επιβλήθηκαν βαρείς όροι (αποζημιώσεις

και απώλεια εδαφών) από τους νικητές στους ηττημένους.

Ζητούμενο ήταν:

• η ταπείνωση της Γερμανίας,
• ο περιορισμός της ισχύος και της επιρροής της κομμουνιστικής Σοβιετικής Ένωσης,
• η κατ' επιλογήν εφαρμογή της αρχής της αυτοδιάθεσης (πρόεδρος ΗΠΑ ,Ουίλσον).

Με κάθε ηττημένη χώρα υπογράφηκε χωριστή συνθήκη ειρήνης.

v  Η συνθήκη των Βερσαλιών με τη Γερμανία. ( Η Γερμανία έχασε εδάφη,

πλήρωσε αποζημιώσεις και αφοπλίστηκε. )

v  Η συνθήκη του Αγίου Γερμανού με την Αυστρία. (Η Αυστρία αναγνώρισε

ως ανεξάρτητες την Ουγγαρία, την Τσεχοσλοβακία, τη Γιουγκοσλαβία και την

Πολωνία. )

v  Η συνθήκη του Τριανόν με την Ουγγαρία, ( Η Ουγγαρία παραχωρούσε

εδάφη στην Τσεχοσλοβακία, τη Γιουγκοσλαβία και τη Ρουμανία.)

 Την Ελλάδα ενδιαφέρουν οι εξής συνθήκες:

v  Η συνθήκη του Νεϊγύ με τη Βουλγαρία.

 ( Η Βουλγαρία έχασε εδάφη προς όφελος της Ελλάδας, της Ρουμανίας και της Σερβίας,)

               Η Ελλάδα πήρε Α. Μακεδονία, Δ.Θράκη. Έγινε ανταλλαγή πληθυσμών

v  Η συνθήκη των Σεβρών με την οθωμανική Αυτοκρατορία.

28/7/1920

Παλαιστίνη, Μεσοποταμία, Ιορδανία στη Βρετανία

Συρία, Λίβανος στη Γαλλία

Κουρδιστάν, Αρμενία  = θα γίνονταν ανεξάρτητα

Ίμβρος , Τένεδος, Αν. Θράκη στην Ελλάδα

Αναγνώριση κυριαρχίας Ελλάδας στα νησιά Β.Α. Αιγαίου

Παραχώρηση Δωδεκανήσων (εκτός Ρόδου) στην Ελλάδα (δεν πραγματοποιήθηκε τελικά)

Παραχώρηση περιοχής Σμύρνης για 5 χρόνια. Οι κάτοικοι θα αποφάσιζαν με δημοψήφισμα για το μέλλον τους.

Τα στενά υπό διεθνή έλεγχο

(Δημιουργούσε την Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών.)

v  Ιδρύθηκε επίσης η Κοινωνία των Εθνών (ΚτΕ), διεθνής οργανισμός,

πρόδρομος του σημερινού ΟΗΕ, με την ελπίδα να διασφαλιστεί η μελλοντική

ειρήνη. Απέτυχε γιατί το δικαίωμα του βέτο εμπόδιζε τη λήψη αποφάσεων, κάθε κράτος εφάρμοζε προαιρετικά τις αποφάσεις της και , τέλος, δεν απέτρεψε τον Β παγκόσμιο πόλεμο.