Οι πληθυσμοί της Θεσσαλονίκης στα τέλη του 19ου αιώνα

" Τα στατιστικά στοιχεία για τον αριθμό των κατοίκων της Θεσσαλονίκης παρουσιάζουν σημαντικές διακυμάνσεις . Με τις ελλείψεις των θεσμών και των αρχών της οθωμανικής αυτοκρατορίας δεν έγινε ποτέ μια ακριβής ή περί[που ακριβής απογραφή του πληθυσμού . Στα μέσα της δεκαετίας του 1870 υπελόγισαν τον πληθυσμό της Θεσσαλονίκης περίπου σε 100.000 κατοίκους . Ο αριθμός αυτός ήταν ίσως πολύ χαμηλός Σήμερα ( 1888 ) υπολογίζουν τους κατοίκους σε 130.000 ως 140.000 ψυχές . Από αυτούς υποθέτουν ότι μόνο 20.000 περίπου είναι Τούρκοι και άλλοι τόσοι πάνω κάτω Βούλγαροι και άλλοι εκπρόσωποι των βαλκανικών λαών . Σ ' αυτούς πρέπει να προστεθούν ακόμη περίπου 10.000 Ευρωπαίοι χριστιανοί . Όλοι οι άλλοι από τους κατοίκους , δηλαδή οι 80.000 ως 90.000 είναι Εβραίοι . Οι Εβραίοι λοιπόν αποτελούν στη Θεσσαλονίκη την πλειοψηφία έναντι όλων των άλλων εθνοτήτων συμπεριλαμβανόμενων . Η Θεσσαλονίκη επομένως είναι η αξιολογότερη Εβραιούπολη του κόσμου και οπωσδήποτε η Εβραική πρωτεύουσα της Ανατολής . Γι ' αυτό το λόγο ένας λόγιος γνώστης της Ανατολής ( Σ .Μ . ο Φαλλμεράγιερ ) ήθελε να την ονομάζουν την πόλη αυτή Σαμάρεια .

Ενεπεκίδης Κ. Π. , Η Θεσσαλονίκη στα χρόνια 1875 - 1912 , εκδ. Κυριακίδη , Θεσσαλονίκη 1988 , σ 340